【HAVIP】Văn bản quy phạm pháp luật là gì?

Văn bản quy phạm pháp luật là khái niệm quen thuộc đối với những người học luật, nhưng thực tế có không ít người chưa hiểu hoặc hiểu chưa đúng về khái niệm này. Để giúp mọi người hiểu được một cách dễ dàng như thế nào là một văn bản quy phạm pháp luật, HAVIP LAW xin được chia sẻ phần trả lời của Bộ Tư pháp liên quan đến vấn đề này.

Văn bản quy phạm pháp luật là gì? (Ảnh minh họa)

1. Văn bản quy phạm pháp luật là gì?

Văn bản pháp luật (VBPL) là hình thức thể hiện ý chí của chủ thể có thẩm quyền, dưới dạng ngôn ngữ viết, được ban hành theo hình thức, thủ tục do pháp luật quy định, nhằm đạt được mục tiêu quản lí đặt ra.

Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản do cơ quan nhà nước ban hành hoặc phối hợp ban hành theo thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục được quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật hoặc trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, trong đó có quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được Nhà nước bảo đảm thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội.

a. Hệ thống văn bản Quy phạm pháp luật hiên hành

Hệ thống văn bản Quy phạm pháp luật hiên hành gồm: 

• Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội;
• Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội;
• Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước;
• Nghị định của Chính phủ;
• Quyết định của Thủ tướng Chính phủ;
• Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao;
• Thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao;
• Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ;
• Quyết định của Tổng Kiểm toán Nhà nước;
• Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội hoặc giữa Chính phủ với cơ quan trung ương của tổ chức chính trị – xã hội;
• Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ;
• Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân.

b. Nguyên tắc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật

• Bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của văn bản quy phạm pháp luật trong hệ thống pháp luật;
• Tuân thủ thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật;
• Bảo đảm tính công khai trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật trừ trường hợp văn bản quy phạm pháp luật có nội dung thuộc bí mật nhà nước; bảo đảm tính minh bạch trong các quy định của văn bản quy phạm pháp luật;
• Bảo đảm tính khả thi của văn bản quy phạm pháp luật;
• Không làm cản trở việc thực hiện điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Văn bản quy phạm pháp luật có mấy loại? (Ảnh minh họa)

2. Văn bản quy phạm pháp luật có mấy loại?

Theo điều 4 Luật ban hành Văn bản quy phạm pháp luật 2015, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật bao gồm 26 loại văn bản (hình dưới).

1. Hiến pháp.

2. Bộ luật của Quốc hội

3. Luật của Quốc hội

4. Nghị quyết của Quốc hội

5. Pháp lệnh của Ủy ban thường vụ Quốc hội

6. Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội

7. Nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

8. Lệnh của Chủ tịch nước.

9. Nghị quyết của Chủ tịch nước

10. Nghị định của Chính phủ

11. Nghị quyết liên tịch giữa Chính phủ với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

12. Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

13. Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

14. Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao

15. Thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao

16. Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ

17. Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao

18. Thông tư liên tịch giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao

19. Quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước.

20. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

21. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

22. Văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.

23. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện).

24. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện.

25. Nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã, phường, thị trấn.

26. Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã, phường, thị trấn.

3. So sánh văn bản luật và văn bản dưới luật

So sánh văn bản luật và văn bản dưới luật để chỉ rõ điểm giống và khác nhau cơ bản giữa hai loại văn bản quy phạm pháp luật này.

• Giống nhau:

Văn bản luật và văn bản dưới luật đều là những văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước ban hành theo trình tự, thủ tục và hình thức được pháp luật quy định.

• Khác nhau:

4. Thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật của các cơ quan nhà nước

Thẩm quyền ban hành văn bản pháp luật của các cơ quan nhà nước được quy định tại Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Theo đó:

Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Việt Nam

Link bài viết: https://havip.com.vn/van-ban-quy-pham-phap-luat-la-gi/

Link trang chủ: https://havip.com.vn/